Op deze pagina wil ik de achtergronden geven van ademhaling bij Pilates: waarom ademen we? Ik leg altijd heel veel nadruk op de ademhaling, maar wat is een ademhaling eigenlijk? Waarom ademen we in en uit tijdens de oefeningen? Hier wat achtergronden.
Deze pagina is het vervolg op ademhaling bij pilates.
De weg van zuurstof en koolzuur
Een mens moet ademhalen, anders gaat hij heel snel dood (open deur). De adem komt naar binnen via neus of mond en stroomt naar de longen. In die longen vindt een uitwisseling plaats met bloed: Door de hele dunne wand van de longblaasjes komt het zuurstof (O2) uit de lucht in het bloed terecht, en de koolzuur (CO2) gaat van bloed naar longen. Bij het uitademen verdwijnt de koolzuur uit je lichaam en kan je weer opnieuw beginnen aan een nieuwe ademhaling. Inademen heet ook wel inspireren. Uitademen heet ook expireren.
Zuurstof en energie
In het lichaam wordt de zuurstof gebruikt voor verbranding van voedsel (koolhydraten en vetten). Daardoor ontstaat er energie, die we gebruiken om in leven te blijven, te denken, warm te blijven, te bewegen, onze organen te laten functioneren. Zonder zuurstof en energie houdt het heel snel op. Je kan nog wel een tijdje zonder voedsel, het lichaam brandt dan de voedingsstoffen en de vetreserves en uiteindelijk de spieren in het lichaam op. Maar er moet wel verbrand kunnen worden, anders is het afgelopen met ons. Zuurstof is nodig voor verbranding in ons lichaam maar ook buiten het lichaam vindt er geen verbranding plaats zonder zuurstof: een kampvuur bestaat door een combinatie van brandstof, hitte en zuurstof.
Koolzuur is afvalstof
De energie ontstaat tijdens de citroenzuurcyclus. Klinkt dat bekend? In ons lichaam wordt brandstof (eten) samen met zuurstof omgezet in energie. daarbij vallen stoffen uit elkaar als afval: koolzuur. Die koolzuur moeten we kwijt. Dat doen we door het gewoon uit te ademen.
Tot dusver het belang van ademen voor het voortbestaan van ons lichaam. Maar ook als we dat allemaal niet weten, dan doet ons lichaam zolang het gewoon goed gezond is, precies waarvoor het gemaakt is: gewoon door ademen. Ook in onze diepste slaap weet het lichaam precies hoeveel zuurstof het wil opnemen en hoeveel koolzuur het wil kwijt raken.
Regeling van zuurstof en koolzuur
Het lichaam wil precies zoveel zuurstof binnen krijgen en precies zoveel koolzuur kwijtraken dat het evenwicht tussen wat we nodig hebben en wat we binnen krijgen goed gereguleerd wordt. Dat evenwicht wordt gereguleerd in de hersenen en werkt meestal heel precies. Hoe je dat merkt?
Hijgen
Als we opeens meer inspanning willen leveren, dan hebben we meer energie nodig. Het lichaam moet meer energie gaan leveren en heeft dus een toegenomen behoefte aan zuurstof. Met andere woorden: Als we gaan hard lopen dan gebeurt de eerste seconden niets. Je spieren komen al snel energie tekort en willen toch door. Je hebt dan een anaerobe stofwisseling: te weinig zuurstof, maar toch doorgaan. Dat red je even op je reserves, maar nooit lang. Je kunt er op trainen en hardlopers op de korte afstand doen dat ook. Daarna geeft het lichaam een signaal: Stuur meer zuurstof. Dat los je op door sneller en / of dieper te gaan ademen. Dat heet hijgen.
Als je dan in een tempo rent dat je aan kan, dan komt de ademhaling weer in evenwicht. Dit heet bij hard lopen de steady state: je krijgt evenveel zuurstof binnen als je nodig hebt. Je hebt dan het gevoel dat je eindeloos door kunt gaan. Dat is niet zo trouwens…
Als je harder gaat lopen dan je aankan, dan raak je achter adem of buiten adem. Als je voldoende lang daarmee doorgaat, dan komt er al snel een moment dat je MOET stoppen. Je staat dan te hijgen en je ademhaling normaliseert pas weer als je zuurstof schuld is ingelost.
Hyperventilatie
Als we de ademhaling teveel gaan reguleren, bewust uit angst dat we niet genoeg adem binnen krijgen of onbewust, maar meestal met stress als oorzaak, dan gaan dit mechanisme van automatisch weten hoeveel adem we nodig hebben fout. Laat het nou maar aan het lichaam over, dat weet meestal precies wat het doet. Het verhaal over het ontstaan van hyperventilatie staat hier.
Verschil tussen hijgen en hyperventileren: je hijgt als je lichaam minder zuurstof binnen krijgt dan het nodig heeft. Hijgen doe je bijvoorbeeld als je hard loopt. Hyperventilatie betekent dat je meer zuurstof binnen krijgt en vooral meer koolzuur uitademt dan je nodig hebt, de ademhaling past niet bij de inspanning . Hyperventileren komt door stress of een verkeerde ademtechniek. Hyperventilatie treedt vaak op zonder lichamelijke inspanning, soms tijdens inspanning.
Ademhaling tijdens het slapen
Als iemand naast je in slaap aan het vallen is, dan hoor je in eerste instantie dat de ademhaling nog niet gelijkmatig is. Er wordt nog wat gedraaid, er wordt nog wat gedacht of gedroomd. Dan hoor je dat de ademhaling heel rustig en gelijkmatig wordt: tijdens een echte slaap heb je alleen de basisstofwisseling en die blijft tamelijk gelijkmatig. Dus wordt de ademhaling ook gelijkmatig.
Even volledigheidshalve: Alleen als ons lichaam niet goed gezond is, of als je te dik bent dan gaat daar iets mis. Je kan dan bijvoorbeeld slaapapneu krijgen. Het lichaam stopt dan enige tijd met ademen, maar op zeker moment start het wel weer. Je gaat er niet dood aan maar het kan wel erg vervelend zijn en voor vermoeidheid en zo zorgen. Ook zijn er ziektes waardoor dit evenwicht verstoord raakt. Bij een hoge dwarslesie bijvoorbeeld kan het lichaam door spierverlammingen niet ademen. Er moet dan beademd worden. Hierover gaat dit stukje niet.
Zin in een goede ontspanningsoefening?