KANS is de afkorting van Klachten van Arm, Nek of Schouder. RSI betekent Repetitive Strain Injury (problemen door repeterende, telkens herhaalde bewegingen). Muisarm slaat op het werken met een computermuis. Het gaat hier om een aantal klachten van nek, schouder, arm, pols en hand. Al deze termen, die in de loop van de jaren gebruikt zijn om dezelfde cluster van klachten aan te duiden, omschrijven de klacht of de oorzaak. Geen ervan is een echte diagnose. Maar de term kan wel gebruikt worden in overleg over de arbeidsomstandigheden en kan daardoor een nuttige functie hebben. Inde Engels sprekende wereld is de term die op dit moment gebruikt wordt CANS, Complaints of Arm, Neck or Shoulder.
Er kan sprake zijn van een klacht die te diagnosticeren is en we spreken dan van een specifieke KANS (tenniselleboog, bicepstendinose).
De klachten kunnen ook a-specifiek zijn, verschietende pijn, tintelingen die niet op een bepaalde aandoening duiden. Dat is een aspecifieke KANS.
RSI is de oude term en is een afkorting van Repetitive Strain Injuries (herhaaldelijke overbelastingsaandoeningen).
De muisarm is ook een achterhaalde naam. Die ontstond omdat het pakket van klachten (ofwel het syndroom) voor het eerst werd beschreven bij mensen die veel met een computermuis werkten.
Inmiddels weten we dat dat niet de enige manier is om KANS op te lopen.
Diagnose KANS
Voordat de diagnose KANS wordt gesteld, wordt er goed gekeken of er geen andere oorzaak voor de klachten aan ten grondslag ligt.
- Na een val kan er natuurlijk sprake zijn van een kneuzing of een breuk
- Zijn er reumatische ziekten? RA, arthrose, Bechterew, Polymyalgia Rheumatica
- Zijn er maligniteiten, longtumoren, zijn de okselklieren in orde
- Is er sprake van een hartkwaal die in de arm uitstralende pijn geeft
- Soms geeft prikkeling van het middenrif uitstralende pijn in een arm
Hoewel de klachten en de plaatsen van de klachten verschillen, hebben ze gemeen dat ze op een bepaalde manier zijn ontstaan.
Oorzaken van KANS
Allereerst een steeds weer geldende wet: als de belasting groter is dan de belastbaarheid, dan ontstaan er vroeg of laat problemen.
Bij KANS is er sprake van een overbelasting. Het gaat hierbij om kleine bewegingen die heel vaak herhaald worden. Als daarbij de spierspanning die wordt gebruikt hoger is dan nodig (krampachtig werken) en bovendien de houding niet optimaal is, dan ontstaan er allerlei irritaties in spieren en pezen.
Stress speelt een rol bij het ontstaan van een ongezond hoge spierspanning en daardoor een verminderde doorbloeding en dus lokale schade.
Ook kunnen door de te korte, dus dikke spieren en een verkeerde houding bloedvaten en zenuwen klem komen te zitten.
Beeldschermwerkers, maar ook inpakkers, metselaars en andere groepen mensen die steeds weer dezelfde beweging moeten maken kunnen hier last van krijgen.
Wat zijn de klachten
Er zijn verschillende fases van KANS. Het is belangrijk om zo vroeg mogelijk met een behandeling te beginnen, voordat de klachten chronisch zijn geworden.
- Gevoelige spieren en/of pezen, lokale vermoeidheid, krampgevoel, krachtsverlies. Bepaalde handelingen worden vermeden. Deze klachten verdwijnen na een nacht of een weekeinde rust.
- Aanhoudende pijn, sterkere zwellingen, algehele vermoeidheid, veel beperkingen thuis en op werk. De klachten verdwijnen niet na een weekeinde rust.
- Door pijn en beperkingen is men niet meer in staat om naar behoren werk te verrichten.
Herstel
Als een overbelasting tijdelijk is, dan kan het lichaam zich daarna gewoon herstellen. Het aangetaste bindweefsel heeft de gewoonte om volledig te herstellen als er geen herstel-beperkende factoren aanwezig zijn. Rust, ijs, eventueel pijnstillers kunnen daarbij helpen.
Bedenk wel dat rust er voor zorgt dat het systeem verzwakt en daardoor minder belasting kan hebben dan voorheen. De belastbaarheid daalt dus door langere rust. Als de belasting dan weer op het oude niveau komt, dan zijn we daar nog minder tegen opgewassen dan in het verleden. De belasting mag immers nooit hoger zijn dan de belastbaarheid. Dus: of de belasting moet omlaag, OF de belastbaarheid moet omhoog. En eigenlijk moeten we zowel de belasting als de belastbaarheid aanpakken. Alleen maar een tijdje rust is niet voldoende.
Als een te hoge spierspanning een gewoonte is geworden kunnen ontspanningstechnieken u helpen om die basisspanning omlaag te krijgen.
De behandeling
Fysiotherapie kan u helpen de balans tussen belasting en belastbaarheid weer te hervinden. Vroegtijdige herkenning en behandeling is daarbij belangrijk.
Hoe langer de klachten bestaan, des te trager en moeilijker de genezing. Neem de tijd, analyseer het probleem.
Als er sprake is van een specifieke KANS, dan wordt dat probleem gericht aangepakt.
De aangedane structuren krijgen rust om wat te kunnen herstellen. IJs kan helpen. Daarna moet de belastbaarheid weer omhoog.
Er moet stevig geoefend worden om de kracht en de lengte van de spieren te optimaliseren.
Bij beperkingen moet de mobiliteit weer toenemen. Dit eist veel van uw eigen inzet. Zonder oefenen komt u er niet!
Ook wordt er gekeken hoe u met de klachten omgaat. Probeert u ze te negeren, denkt u dat er iets vreselijk mis is? Hoe gaat het thuisfront met uw klachten om? Heeft u invloed op de indeling van uw agenda? Bent u opgewekt of depressief? Bent u tevreden met uw werk / thuissituatie? Nemen de klachten toe en de mogelijkheden af? Al deze factoren kunnen invloed hebben op het herstel.
Daarnaast zijn er 6 aspecten waarop we bij KANS de aandacht gaan richten: als er een vergeten wordt dan blijft het probleem bestaan. We bespreken elk aspect en u kunt zelf beoordelen in hoeverre er iets aan gedaan kan worden.
1. Aandacht voor de werkplek.
Belangrijk zijn de inrichting van de werkplek en het gebruik ervan.
Let op: aanpassing van de werkplek alleen is geen tovermiddel.
Zelfs op een perfecte, persoonlijk aangemeten stoel kan je volkomen verkeerd gaan zitten. Een goede stoel is pas het begin. Daarna komt het belangrijkste: je bewust worden van hoe je daarin moet zitten. Een fysiotherapeut leert u precies hoe u moet zitten.
De secretaresse had een nieuwe, heel dure stoel gekregen van de Arbo-medewerker. Ze had al lang last van haar rechter schouder tijdens het werk en had dat aangekaart bij het bedrijf. Nu zat ze, de schoenen uitgeschopt, met een been onder zich op de zitting van de stoel te werken aan een stuk dat nog voor het weekeinde af moest. Die stoel was fantastisch, nu nog wat scholing over hoe je moet zitten….
Een mens moet bewegen en zelfs een optimale houding zo veel mogelijk afwisselen.
Bewegingsarmoede is ziekmakend. Een slechte, niet afgewisselde houding is puur slecht. Durf ook eens op te staan, te bewegen, de gang door te lopen of zelfs te rennen, naar de koffie-automaat te lopen.
De hoogte van het bureau moet kloppen, de stoel moet passen, het scherm op de juiste hoogte, de bril moet goed zijn.
2. Aandacht voor de werkorganisatie.
De flexibiliteit in het werk moet niet alleen lichamelijk zijn: ook geestelijke flexibiliteit draagt bij aan het welbevinden en het voorkomen van problemen van het bewegingsapparaat.
Het zelf kunnen inrichten van het werk, het kunnen loslaten ervan, zijn heel belangrijk bij het voorkomen van stress en daardoor ook van KANS.
Het tot op zekere hoogte zelf kunnen indelen van de agenda is onontbeerlijk. Laat je niet opjutten: niet door jezelf en niet door de baas. Uiteindelijk word je daar ziek van, en daar is niemand bij gebaat.
Wissel het werk af; niet eerst alle telefoontjes en dan alle e-mail. Berg tussendoor eens wat op. Loop eens tijdens het bellen door de gang?
3. Aandacht voor de werkdruk en de bedrijfscultuur
Stress en deadlines zorgen voor te hoge spierspanningen en daardoor voor KANS.
Zijn de werkverhoudingen goed?
Een beetje stress leidt tot hogere prestaties, van teveel stress, en zeker als dat ook nog eens langdurig is, word je ziek. Denk niet dat het dan alleen om psychische ziekten gaat; zelfs voor griep word je vatbaarder als je gestresst bent.
4. Aandacht voor de werkwijze.
Houding, rekoefeningen en bewegen zijn belangrijk. Eventueel kan praten met maatschappelijk werker over de houding ten opzichte van het werk en het verantwoordelijkheidsgevoel helpen een en ander weer in de juiste context te plaatsen.
Het is belangrijk om van tijd tot tijd zowel het werk als de spieren los te laten. (Psyche en fysiek werken samen: als je psychisch niet los kan laten zijn je spieren ook gespannen.) Luister naar wat er in het lichaam gebeurt.
5. Aandacht voor de werktijden
Houdt de werktijden in de gaten. Werk nooit onafgebroken in dezelfde houding. Een tijdlang stevig overwerken omdat een klus geklaard moet worden geeft een groter risico om KANS op te lopen.
6. Aandacht voor de situatie thuis
Tegenwoordig wordt er in de literatuur ook iets gezegd over de situatie thuis. Het leek vroeger wel, of KANS alleen en uitsluitend op de werkvloer ontstond. Niets is minder waar. Iemand die thuis stevige, soms onoplosbare problemen heeft, neemt de bijbehorende stress mee naar het werk. De daardoor sterk verhoogde spierspanning kan op het werk overbelasting gaan geven. Een goede leidinggevende informeert daar ook naar. Misschien zijn er meer oplossingen dan u in eerste instantie dacht, want niemand heeft er iets aan als er iemand ziek wordt!
Hij had schulden, meer dan hij kon overzien. Hij opende geen brieven meer omdat die alleen maar meer aanmaningen bevatten. Hij sliep slecht, was nerveus en had pijn in de schouder. Gelukkig had hij een goede baas die erg blij was met zijn werknemer en wel zag dat er iets schortte. Een goed gesprek volgde en de baas zorgde voor een afspraak met een adviseur. Ook kwam er een kleine bonus, die de druk van de ketel nam. De schouderklachten werden snel minder!
Iemand kan thuis in hobby of vrije tijdsbesteding ook een KANS laten ontstaan. Denk aan bijvoorbeeld veel gamen… Dan kan je de werkplek op kosten van de baas laten aanpassen, maar of dat helpt? Een goede fysiotherapeut spreekt dat allemaal door met u.
Wat doet de fysiotherapeut nog meer
De fysiotherapeut onderzoekt:
- De fysiotherapeut bepaalt of er sprake is van zwelling, spierspanning.
- Hoe is de werkhouding.
- Hoe zijn gewrichten en spieren er aan toe. Welke bewegingen maken de pijn erger en welke minder?
- Hoe is de coördinatie?
- Hoe is het met de pijn, waar zit die?
- Is er samenhang tussen de gevonden afwijkingen en de aard van de klachten? Verklaren de afwijkingen die gevonden zijn de klachten?
- Zijn er factoren die het herstel bevorderen of belemmeren?
Een belangrijk onderdeel van de behandeling is voorlichting: hoe zijn de klachten ontstaan, waardoor worden ze niet minder, wat kan u doen om het herstel te bevorderen.
Therapie
- Voorlichting over werkhouding en werkplek
- Oefenen juiste houdingen, betere bewegingen
- Voorlichting over stress
- Ontspanningsoefeningen
- Voorlichting over omgaan met de klachten
- Massage, warmte
- Oefeningen om de spieren te versterken, het uithoudingsvermogen te verbeteren, de gewrichten soepel te maken
- Eventueel contact met huisarts of Arbo-arts (alleen met uw toestemming!)
- Eventueel lasertherapie, UKG of UG
- Zo nodig, en in overleg met patiënt en huisarts, kunnen andere disciplines worden ingeschakeld, zoals maatschappelijk werker, ergotherapeut, revalidatie-arts.
Even terzijde
Een fysiotherapeut wil graag weten OF er spanningen zijn, WAT u er aan doet en WELKE hulp u al gezocht heeft. Het is echter niet nodig om precies te vertellen wat er allemaal aan de hand is. Een fysiotherapeut kan vaak goed luisteren maar is geen psycholoog!
Er kan worden geadviseerd over ergonomische hulpmiddelen. Dat lijkt mooier dan het is: uiteindelijk moet de oplossing uit u zelf komen, die ligt nooit in een speciale muis of zo. Maar de werkplek moet wel goed zijn, het scherm op de juiste plaats, een speciale computerbril is een aanbeveling, zeker als de ogen wat ouder worden.
Sporten
Na een hele dag op de werkplek is het ontzettend belangrijk het lichaam eens intensief te gebruiken. Dat kan in de sportschool, maar wandelen, fietsen en zwemmen zijn ook uitstekend. Grote bewegingen, kracht ontwikkelen, lichamelijk fit zijn is altijd heerlijk.
Lees ook de pagina over stress!
Loop je eens helemaal leeg, waai eens lekker uit.