Rugklachten

Lage rugpijn, hoe komt het, wat kan ik eraan doen, wanneer moet ik ermee naar de huisarts, hoe kan ik het voorkomen. Dat zijn vragen van velen, en hier proberen we antwoorden te geven. Deze pagina is geschreven naar de richtlijnen voor fysiotherapie en manuele therapie. Dit stuk verwoordt dus hoe we op dit moment denken over lage-rugklachten. 10 jaar geleden dachten we er heel anders over, en misschien over 10 jaar weer. Maar met alle onderzoek tot op heden komen we nu tot de richtlijnen die op dit moment gelden.

Op deze pagina hebben we het over algemene dingen, bijvoorbeeld over het verschil tussen specifieke lage rugpijn en aspecifieke lage rugpijn. Op de volgende pagina beschrijven we wat er aan de rug aan onderzoek gedaan kan worden en wanneer dat wel of niet zinvol is. Daarna beschrijven we de prognose en het beloop van aspecifieke lage rugklachten. Hoe lang gaat de pijn duren, wat is normaal, wat kan ik verwachten.

Even tussendoor: hier een handige video met uitleg over hoe u zo makkelijk mogelijk in bed gaat liggen en weer overeind komt.

Dan volgt er een verhaal over belasting en belastbaarheid en wat het betekent voor rugklachten als die twee niet met elkaar in balans zijn. En dan natuurlijk de hamvraag: Wat kan ik er aan doen om de aspecifieke lage rugpijn snel te verminderen. En tenslotte mijn stokpaardjes: het belang van een goede houding voor een gezonde rug en de juiste tiltechnieken als er dan toch getild moet worden. Ook de beste sterkste rug kan kapot bij verkeerde belasting en met deze instructies kan u een hoop ellende voorkomen!

Pijn onder in de rug met eventueel uitstraling in de bil of het been komt helaas heel veel voor. De pijn kan zeer heftig zijn en meerdere keren terugkomen. Die heftige pijn is beangstigend, want zoveel pijn, dat moet wel bijna betekenen dat er iets heel ernstigs aan de hand is. Maar is dat ook zo?

Pijn kan een waarschuwing zijn: Als u een hete pan vastpakt of in een stuk glas trapt, dan waarschuwt de scherpe pijn u razendsnel. De pan wordt losgelaten, de voet hoog opgetild om verdere schade te voorkomen.

Pijn kan echter ook optreden zonder dat er weefselschade ontstaat of zonder dat we gealarmeerd moeten worden.

Ook die pijn kan heel heftig zijn. Als u een vinger achterover buigt, dan ontstaat er pijn. Natuurlijk, er komt een punt dat die vinger kapot gaat, maar lang voor dat punt is de pijn niet leuk meer. Als u de vinger loslaat, dan verdwijnt vrijwel onmiddellijk de pijn zonder dat er schade is opgelopen. Als u na een periode van stress bijvoorbeeld een enorme hoofdpijn oploopt, dan weet u dat wat paracetamol, een goede nachtrust en een rustige wandeling wonderen kunnen doen. U denkt dan niet dat u iets heel ernstigs hebt, uit ervaring weet u dat het morgen weer beter gaat. Meer over de betekenis van pijn in de rug.

Anatomie van de lage rug

De rug bestaat uit de wervelkolom, ook wel ruggengraat genoemd, samen met alle eromheen lopende spieren. De wervelkolom bestaat uit wervels (van bot) en tussen elke twee wervels een tussenwervelschijf of discus (van kraakbeen). In elke wervel zit een verticaal gat, samen vormen die gaten een soort van holle buis, het wervelkanaal. Hier doorheen lopen de zenuwen die de hersenen met de rest van het lichaam verbinden. Telkens tussen twee wervels treedt links en rechts een zenuw uit, die naar een bepaald gebied gaat.

De zenuwen die naar de benen gaan, treden tussen de lendenwervels uit. Dit is in het kort alle anatomie die we in dit kader nodig hebben.

Aspecifieke lage rugklachten

In de titel van dit stuk staat “aspecifieke” lage rugklachten. Andere namen voor aspecifieke lage rugklachten zijn lumbago en spit. Ischias duidt op rugpijn met uitstraling in een been, in het verloop van de ischiadicus-zenuw. Al die namen willen zeggen dat er rugklachten zijn, maar ze zeggen niets over de oorzaak ervan.

Specifieke lage rugklachten

Er zijn ook “specifieke” lage rugklachten. Voorbeelden van specifieke lage-rugklachten: hernia (HNP), een breuk in een wervel, een tumor, de ziekte van Bechterew (spondyloarthritis), ontstekingen. Deze worden veroorzaakt door specifieke foute mechanismen of door stoornissen in de anatomische structuur. De meeste van deze specifieke oorzaken zijn met een foto of een bloedtest aan te tonen.

In het verhaal van de patiënt zitten dan al aanwijzingen die we herkennen. Ook met enkele eenvoudige testen die de huisarts of de fysiotherapeut doen, kunnen we een indicatie krijgen; als die testen geen afwijking aantonen, dan kunnen we aannemen dat u een aspecifieke rugklacht heeft. Als ze wel een afwijking aantonen, dan is nader onderzoek nodig.

Een voorbeeld: als u na een auto-ongeluk zeer heftige pijn in de rug heeft, dan kan het zijn dat u een gebroken wervel heeft. Maar dat begreep u al!

Bij verreweg de meeste rugklachten (90%) wordt geen specifieke oorzaak gevonden (met een foto of een bloedtest of anders) die de klachten verklaart. We noemen ze daarom a-specifiek.

Naar schatting 60 tot 90 procent van de bevolking krijgt een of meerdere keren in zijn leven een tijdlang lage rugpijn.

Waar zit de rugpijn

Meestal zit de pijn onder in de rug. Er kan uitstraling zijn in de bil, aan een kant of aan beide kanten. De pijn kan doorlopen in het been, maar zelden verder dan de knie. De pijn kan verergeren door bepaalde houdingen (zitten, autorijden, staan), door bepaalde bewegingen (bukken, bedden opmaken) of door bepaalde belasting (tillen, iets uit de achterbak halen). De pijn is ’s morgens vlak na het opstaan vaak het heftigst. De rug is dan stijf door de nachtrust. De pijn kan vrijwel continu zijn of bij vlagen opkomen.

Ook kunnen er tintelingen zijn, of juist een dood of doof gevoel in been of bil.

Wanneer gaat u naar de huisarts

In de richtlijnen voor fysiotherapie en manuele therapie staat een serie klachten genoemd die als zij optreden bij de rugklachten het waard zijn om even met uw huisarts te bespreken.

• Als de pijn steeds erger wordt en verder uitstraalt ondanks pijnstillers,
• Als u ’s nachts pijn houdt of als die dan erger wordt, en niet reageert op wat bewegen, even opstaan en wat rondlopen
• Als de pijn niet verandert, of u nu rust of bezig bent, ligt, zit of staat,
• Als er in uw benen spierzwakte optreedt, u niet op de tenen kunt staan, door een been heen zakt,
• Als u onverklaarbare koorts krijgt,
• Als u ongewild meer dan 5 kg afvalt in een maand,
• Als u opeens moeite krijgt met de plas ophouden, of anderszins incontinent wordt,
• Als er tintelingen of een doof gevoel ontstaan rond de bekkenbodem,
• Als u een ongeluk of een val had waarna de rugklachten zijn ontstaan,
• Als u in toenemende mate moe bent, zich niet lekker voelt,
• Als u voor de eerste maal rugklachten krijgt en u bent jonger dan 20 of ouder dan 50 jaar,
• Als u al eens een tumor of een kwaadaardig proces heeft gehad,
• Als uw onderrug bol is in plaats van de normale holte,
• Als u langdurig prednison gebruikt of in het verleden heeft gebruikt (risico op osteoporose, botontkalking met wervelbreuken tot gevolg),
• Als u erg moeilijk loopt,
• Als u zich zorgen maakt,
• Als u wilt weten welke medicijnen u het beste kunt gebruiken.

Let op: geen van deze dingen wil zeggen dat u iets ernstigs mankeert, maar in al deze gevallen wil de dokter u toch graag even zien.

Hij zal dan beslissen of verder onderzoek nodig is of dat hij een normaal beloop verwacht. Meer rode vlaggen bij rugklachten.

Oorzaak van aspecifieke lage-rugpijn

Bij aspecifieke lage rugklachten is er op een foto of in een bloedbeeld geen afwijking te vinden, althans niet een die de pijn en de heftigheid ervan kan verklaren. Op dit moment denkt men dat de lage-rugpijn het resultaat is van biologische, psychische en sociale factoren.

De volgende factoren kunnen van belang zijn bij het ontstaan ervan: leeftijd, lichamelijke fitheid, spierkracht van rug en buik, psychische gesteldheid, fysieke belasting tijdens het werk en de kans op arbeidsgerelateerde ongevallen.

Soms wordt een beenlengteverschil gezien als oorzaak van de lage rugklachten.

Lees verder: onderzoek bij rugklachten.

Mochten de pijnklachten niet minder worden terwijl u wel meer kan en minder medicatie nodig hebt, dan is er iets anders aan de hand. Kijk op deze pagina over het pijndagboek of kijk de volgende video!

Deze website wordt gesponsord door middel van Google advertenties. Zij maken het mogelijk om de website in de lucht te houden. Ik hoop dat u daar begrip voor heeft.